Στον εγκέφαλο δεν αρέσουν τα πράγματα που είναι τυχαία
λέει η Mary Peterson, καθηγήτρια ψυχολογίας και διευθύντρια του εργαστηρίου οπτικής αντίληψης στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα. Πιθανότατα να έχει δίκιο. Όμως επιτρέψτε μου να διαφωνήσω, τουλάχιστον, για την επιχειρηματικότητα. Σε ένα ιδανικό περιβάλλον που θα υπήρχε συμμετρία πoια θα ήταν η ανάγκη για εξέλιξη; Η ασσυμετρία δίνει στην επιχείρηση το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού, αλλάζει τα δεδομένα και δημιουργεί ευκαιρίες. Όμως, δεν είναι λίγες οι επιχειρήσεις που καταλήγουν σε οπτικές ψευδαισθήσεις και καταστρέφονται ( βλέπε Lehman Brothers ).
Το τρίγωνο kanizsa είναι μια γνωστή οπτική ψευδαίσθηση. Η όραση είναι μια πολύπλοκη διαδικασία για τον εγκέφαλο, ο οποίος λαμβάνει πλήθος πληροφοριών προς επεξεργασία και ανάλυση τις οποίες τοποθετεί στα σωστά ῾῾κουτιά῾῾. Όμως κάποιες περιπτώσεις μπορούν να οδηγήσουν σε οπτικές ψευδαισθήσεις. Παραθέτω το τρίγωνο.
Τρίγωνο Kanizsa
Σίγουρα βλέπετε “ένα φωτεινό λευκό τρίγωνο πάνω από ένα άλλο τρίγωνο”. Αλλά κοιτάξτε πιο κοντά.
Το οπτικό τέχνασμα, που ονομάζεται τρίγωνο Kanizsa, είναι τόσο ισχυρό που ο εγκέφαλός γεμίζει τις οριακές γραμμές που χωρίζουν τα δύο τρίγωνα και κάνει τη μια κορυφή πιο φωτεινή, αν και οι λευκοί χώροι σε όλη την εικόνα είναι στην πραγματικότητα η ίδια σκιά του λευκού.
Η ψευδαίσθηση του τρίγωνου είναι ένα κλασικό παράδειγμα της γνωστής ως ψυχολογίας Gestalt , που ονομάστηκε από μια επιρροή οπτικής αντίληψης που γεννήθηκε στη Γερμανία τη δεκαετία του 1920. Το διάσημο μότο Gestalt ήταν: “Το σύνολο είναι διαφορετικό από το άθροισμα των τμημάτων του” (όχι το σύνολο είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα των τμημάτων του”). Με άλλα λόγια, εάν η αντίληψή μας συνίσταται μόνο στην προσθήκη των λεπτομερειών μιας εικόνας, τότε θα την δούμε και θα πούμε “βλέπω τρεις Pac-Men και μερικά V”. Αλλά ο εγκέφαλός μας είναι κάτι περισσότερο από μια αριθμομηχανή. Είναι έτοιμος να αναγνωρίσει τα σημάδια της τάξης στο «τυχαίο» χάος και να ακολουθήσει ορισμένους κανόνες ή συντομεύσεις για να κατανοήσει τον κόσμο.
Ο εγκέφαλος δημιουργεί αυτό το ολόλευκο τρίγωνο, διότι θα ήταν τυχαίο αν οι τρεις Pac-Men ήταν ευθυγραμμισμένοι με τέτοιο τρόπο, αν δεν είχαν περιοριστεί από ένα λευκό τρίγωνο.
Απαντήσατε στο ερώτημα πόσα τρίγωνα βλέπετε;
Να σας βοηθήσω. Κανένα!
Μια επιχείρηση απαιτείται να δημιουργεί ένα περιβάλλον συμμετρικό οργανωμένο αλλά δεν πρέπει να ξεχνάει ποτέ, ότι ο κόσμος είναι ασύμμετρος και πρέπει να επιβιώσει στο χάος, διότι αν το ξεχάσει θα υποπέσει στο σφάλμα της οπτικής ψευδαίσθησης.
Πολύ ωραίο το άρθρο, θα ήθελα μόνο να αναφέρω πως αυτό υπόθηκε πρώτα από τον Αριστοτέλη 384-322 π.Χ λέγοντας “Το Όλον είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα των μερών του”. Βέβαια αυτό δεν αλλάζει το νόημα και την προσέγγιση του άρθρου, απλά ένιωσα ότι η πίστωση αυτής της φράσης θα έπρεπε να γίνει στον αρχαίο φιλόσοφο.